مهارت تست زنی

مقدمه

بسیاری از دانش­ آموزان به علت عجله نمودن در تست زدن و یا ترس از وقت کم آوردن، مرتکب اشتباهاتی می­شوند که به طور معمول بین آن­ها مشترک می­باشد. برای رهایی از این مشکلات کمی دقت نیاز است. برخی از دانش­ آموزان تصور می­نمایند که مطالعه­ ی زیاد نتیجه­ ی خوبی در امتحانات در پی دارد، اما این طور نیست؛ سرعت و دقت در تست زدن نیز دارای اهمیت فراوانی است. در نوشته­ ی حاضر نکته­ هایی ساده اما مهم مطرح شده­ اند که با به­ کارگیری آن­ها می­توانید آزمون بدون خطایی را تجربه نمایید.

 

 

درصدگیری (نمره­ ی خام)

با توجه به این که در آزمون­های استاندارد مانند سراسری و یا دانشگاه آزاد اسلامی نمره­ ی منفی وجود دارد، اگر به سؤالی پاسخ غلط بدهید، علاوه بر این که نمره­ ی مربوط به آن را دریافت نمی­کنید، نمره­ای را نیز از دست می­دهید؛ یعنی به ازای هر سه پاسخ غلط، یک پاسخ صحیح حذف می­شود. بنابراین، به سؤال‌ها با دقت جواب دهید و آن­هایی را که نمی­دانید رها کنید.

برای تعیین درصد پاسخ­گویی صحیح به سؤال‌ها با احتساب نمره­ ی منفی از رابطه­ ی زیر استفاده می­کنند:

 (تعداد تست­های غلط - ( 3 × تعداد تست­های درست)) تقسیم بر (3 × تعداد کل تست­ها) ضربدر 100 مساوی می­شود با درصد پاسخ­گویی به سؤال‌ها. مثلاً اگر شما به 30 تست پاسخ داده اید و تعداد درست­ها 20، غلط­ها 6 و نزده­ ها 4 باشد، شما به 60 درصد سؤال‌ها جواب صحیح داده­ اید.

تذکر: در هنگام تست­ زنی سعی کنید از برگه­ های مخصوص (پاسخنامه) استفاده کنید و از این روش اجتناب کنید:

20- الف 21- ج 22- الف 23- د (کیانی؛ 1389).

تمرین تست ­زنی با دو خودکار

زمان استاندارد برای هر تست عمومی 40 تا 45 ثانیه و برای اختصاصی 65 تا 75 ثانیه می­باشد. اگر شما به تمام مطالب درسی تسلط داشته باشید ولی نتوانید سؤال‌ها را در زمان مقرر جواب دهید، قطعاً نتیجه­ ی خوبی کسب نمی­کنید. سعی کنید به خاطر سرعت عمل، دقت خود را در هنگام پاسخ­گویی به تست­ها از دست ندهید.

سه نکته­ را به خاطر داشته باشید: 1. دانش کافی؛ 2. سرعت عمل؛ 3. دقت.

توجه: در آزمون­ها تنها از مداد مشکی استفاده شود.

برای کسب توانایی می­توانید از تکنیک دو خودکار استفاده کنید. در این روش در هنگام تست­ زنی (در تمرین­ ها جهت آمادگی) از دو خودکار با دو رنگ متفاوت (مثلاً آبی و مشکی) استفاده نمایید. ابتدا با ایجاد شرایط واقعی کنکور و توجه به زمان استاندارد، شروع به پاسخ­گویی با خودکار آبی کنید. هرگاه زمان مذکور به پایان رسید، خودکار خود را عوض نموده و با خودکار مشکی به بقیه­ ی سؤال‌ها جواب دهید.

در ابتدای استفاده از این روش ممکن است به سؤال‌های کمی جواب داده باشید. یعنی حجم پاسخ­ های آبی­ رنگ خیلی کم­تر از آبی و مشکی می­ شود. ولی به مرور زمان استفاده از خودکار مشکی (سؤال‌های که خارج از وقت استاندارد پاسخ داده­ اید) کاهش خواهد یافت. پس از اتمام پرسش­ هایی که به آن­ها مسلط بوده­ اید، درصد پاسخ­ های درست خود را با در نظر گرفتن نمره­ ی منفی و با توجه به فرمول مربوطه در دو مرحله محاسبه نمایید. ابتدا برای سؤال‌های که در زمان استاندارد پاسخ داده­ اید (خودکار آبی) و سپس برای همه­ ی آن­ها (خودکار آبی و مشکی) درصد بگیرید.

نتیجه­ ی محاسبه­ ی اول به شما نشان می­ دهد که در وقت استاندارد به چند درصد سؤال‌ها پاسخ درست داده­ اید. و دومی نشان­دهنده­ ی احاطه و تسلط شما روی مطالب می­ باشد.

اگر در زمان مشکل داشتید سعی کنید تست­ های بیشتری بزنید و در صورت عدم تسلط بر مطالب، قبل از آن ابتدا به درس مراجعه کرده و دوباره متن را بخوانید و یا مرور کنید؛ پس از آن شروع به تست­ زنی نمایید (کیانی؛ 1389).

اگر فکر می­ کنید تکنیک دو خودکار وقت­ گیر است، بهتر است زمان کل تست­ هایی را که دارید محاسبه کرده و سعی نمایید آزمون خود را مطابق آن به اتمام برسانید. برای مثال دانش­ آموزی که قصد دارد 20 سؤال عمومی را جواب دهد، طبق دستوری که به آن اشاره شد، 800 تا 900 ثانیه (13 تا 15 دقیقه) زمان احتیاج خواهد داشت.

یک توصیه­ ی دیگر این است که شما می­توانید دفترچه­ ی آزمون­ هایی را که در طول تحصیل شرکت می­ نمایید مقابل خود گذاشته و زمان در نظر گرفته شده برای هر درس را تقسیم بر تعداد سؤال‌ها نمایید، آن گاه زمان تقریبی هر سؤال به­ دست می­ آید و زمان­بندی آسان­تر خواهد شد (این توصیه زمانی کاربرد دارد که شما در منزل مشغول تمرین تست با زمان مشخص هستید ولی نسبت به زمان هر تست عمومی و اختصاصی شک دارید).

فنون تست زنی

1. سؤال را به دقت بخوانید؛

در هنگام خواندن سؤال‌ها به کلمات کلیدی توجه کنید و زیر آن­ها خط بکشید؛ مثلاً کلماتی مانند همه، هیچ­یک، همیشه، هرگز، بزرگ­ترین، کوچک­ترین، درست­ ترین، نادرست­ ترین، کم­ترین، بیشترین و غیره. همچنین به راهنمایی­ هایی که در سؤال‌ها آمده است توجه کنید. در صورتی که فهمیدن صورت سؤال برای شما دشوار باشد سعی کنید ابتدا آن را به صورت ساده برای خود بیان کنید و ببینید از شما چه می­ خواهد و سپس به پاسخ دادن بپردازید (کیانی؛ 1389).

2. قبل از نگاه کردن به گزینه­ ها، پاسخ درست را در ذهن خود حدس بزنید؛

بهترین راه این است که قبل از دیدن گزینه­ ها، به سؤال در ذهن خود جواب داده و سپس در بین گزینه­ ها به دنبال پاسخ بگردید. در آزمون­ های چهارگزینه­ ای معمولاً برخی گزینه­ ها بسیار به هم شبیه هستند و ممکن است این شباهت شما را به اشتباه بیندازد. این کار باعث صرفه­ جویی در وقت نیز خواهد شد (کیانی؛ 1389).

3. از روش حذف گزینه­ های غلط استفاده کنید؛

در صورتی که پس از خواندن سؤال نتوانستید پاسخ را حدس بزنید و با مراجعه به گزینه­ ها نیز جواب درست را نیافتید، می­ توانید آن­هایی را که مطمئن هستید اشتباه می­ باشند حذف کنید (کیانی؛ 1389).

4. هر چهار گزینه را بررسی کنید؛

حتماً چهار گزینه را با دقت بخوانید؛ زیرا گاهی اوقات، گزینه­ ی آخر «همه­ ی موارد می­ باشد» و داوطلبی که در این شرایط با دیدن اولین گزینه آن را علامت زده باشد، پاسخ اشتباه داده است. بنابراین در مورد تست­ هایی که در صورت آن­ها درست­ ترین گزینه  را از شما خواسته است، به نکته­ ی فوق بیشتر دقت داشته باشید (کیانی؛ 1389).

5. اول به پرسش­ های ساده و سپس به وقت­ گیرها پاسخ دهید؛

در هنگام پاسخ­گویی به تست­ ها ممکن است سه حالت پیش بیاید:

الف) تست ساده: برخی از سؤال‌ها را بلد هستید و می­ توانید به آن­ها در وقت استاندارد خودش پاسخ دهید. به آن­ها جواب داده و به سراغ تست بعدی بروید.

ب) تست وقت­ گیر: برخی از سؤال‌ها را بلد هستید، ولی وقت­ گیر هستند و برای پاسخ­گویی باید مدت­ زمان یا انرژی بیشتری صرف کنید. هنگام برخورد با این گونه سؤال­ها کنار آن­ها علامت × گذاشته و رهایش می­ کنید.

ج) تست دشوار: برخی از سؤال­ها را اصلاً بلد نبوده و یا برای­تان به هیچ وجه آشنا نیستند، در کنار این دسته علامت منفی (‒) قرار دهید. در زمان باقی­مانده اول به سراغ ضربدرها بروید و بعد منفی ها. هر چند اگر آزمون نمره­ ی منفی داشته باشد و شما علامت منفی­ ها را درست تعیین کرده باشید، دیگر مراجعه به آن­ها ضرورتی ندارد.

6. شماره­ ی تست را در پاسخ­نامه با شماره­ ی سؤال‌ها مطابقت دهید؛

هر پنج یا ده سؤال یک­بار شماره­ ی تست­ ها را در پاسخ­نامه با شماره­ ی دفترچه­ ی سؤال‌ها کنترل کنید تا از جا به جا زدن پاسخ­ ها جلوگیری به عمل آید (کیانی؛ 1389).

7. مطمئن شوید در پاسخ­نامه خانه­ ی درست را پر کرده­ اید؛ مخصوصاً اگر جواب تستی مثلاً عدد «3» شد آن را با گزینه­ ی سوم اشتباه نگیرید (کیانی؛ 1389).

8. زمان را کنترل کنید؛

این مبحث و نیز تمرین سرعت در تست­ زنی شرح داده شد.

9. جواب­ های درست را همان موقع که حل می­ کنید به پاسخ­نامه منتقل کنید؛

برخی از داوطلبان عادت کرده­ اند ابتدا درون دفترچه پاسخ­ ها را علامت بزنند و سپس آن­ها را انقال دهند؛ از آن­جا که به طور معمول این کار در آخر وقت آزمون انجام می­ گیرد، با کمبود وقت و یا اشتباه همراه می­ شود (کیانی؛ 1389).

10. تمام سؤال‌های دفترچه را بخوانید؛

از اولین سؤال شروع کرده و تمام سؤال‌ها را بخوانید. برخی از داوطلبان اگر در درسی به چند سؤال متوالی نتوانند جواب دهند، روحیه­ ی خود را از دست می­ دهند و گاهی اوقات بقیه­ را رها کرده و یا با دقت کافی آن­ها را نمی­ خوانند. در این زمینه اول سعی کنید آرامش خود را از دست ندهید، نفس عمیقی بکشید و با خود بگویید حتی نفراتی که رتبه­ های خوب کنکور را کسب می کنند به تمامی سؤال‌ها پاسخ نمی­دهند و با تلقین­ های مشابه، روحیه و تمرکز خود را حفظ کنید. دوم، دقت داشته باشید  بقیه­ را با دقت بخوانید و آن­ها را رها نکنید؛ شاید بعد از پرسش­ های مشکل، چند تست ساده مطرح شده باشد. و سوم، دقت کنید حتی در دروس مشکل نیز سؤال‌های ساده وجود دارد؛ بنابراین از هیچ سؤالی نخوانده رد نشوید (کیانی؛ 1389).

11. اگر پاسخی را علامت زدید، آن را تغییر ندهید؛

تحقیقات نشان داده که احتمال درست بودن پاسخی که برای اولین بار به ذهن می­رسد و شما آن را انتخاب کرده­ ا ید بسیار زیاد است. بنابراین در مرورهای بعدی پاسخ را تغییر ندهید؛ مگر آن که مطمئن شوید پاسخی را که پیدا کرده­اید از پاسخ اولیه صحیح­ تر است (کیانی؛ 1389).

12. اگر آزمون چهارگزینه­ ای نمره­ ی منفی نداشت، به همه­ ی سؤال‌ها پاسخ دهید؛

البته آزمون­های استاندارد شده­ ای مانند کنکور سراسری و دانشگاه آزاد اسلامی دارای نمره­ ی منفی هستند (کیانی؛ 1389).

13. تمام صفحات دفترچه­ ی آزمون را با دقت بازبینی کنید؛

این کار از فراموش کردن و ندیدن برخی از صفحات، یا برخی از سؤال‌ها جلوگیری می­ کند (کیانی؛ 1389).

14. در تست­ هایی که نیاز به محاسبه دارد، علاوه بر سرعت عمل، دقت کافی نیز داشته باشید (کیانی؛ 1389).

15. اول احاطه به مطالب درسی، سپس تمرین تست­ زنی؛

ابتدا بر مطالب و مفاهیم کتاب تسلط کافی پیدا کنید و پس از پاسخ­گویی به پرسش­ ها، تمرین­ ها و مسائل کتاب به سراغ تست بروید (کیانی؛ 1389).

16. تمرین مدیریت زمان؛ قبلاً به این نکته اشاره شده است.

17. علت اشتباه خود را پی­گیری کنید؛

هنگام تمرین با در نظر گرفتن نمره­ ی منفی درصد خود را محاسبه کنید و به بررسی پاسخ­ ها بپردازید. و به سؤال‌هایی که اشتباه جواب داده­ اید دقت کنید و دلیل را مشخص کنید. مثلاً اگر توجه شما کافی نبوده و یا در محاسبات تبحر لازم را نداشته­ اید، با تمرین آن­ را کسب نمایید و در صورتی که به مطلب احاطه­ ی کافی ندارید، دومرتبه به سراغ متن درس رفته و این بار بهتر آن را مطالعه کنید (کیانی؛ 1389).

18. در هنگام مطالعه خود را به جای طراح سؤال‌ها بگذارید؛

جهت آزمون­ های چهارگزینه­ ای خود را به جای طراح سؤال گذاشته و به تمام موارد دقت داشته باشید و تمام تصاویر، عکس­ها، پاورقی­ ها و نمودارها و خط به خط مطالب را بررسی و مطالعه کنید. علاوه بر تسلط  بر روی مطالب و مفاهیم، جزییات مطرح­ شده در آن­ها را نیز فرا بگیرید (کیانی؛ 1389).

19. تست­ های استاندارد و طبقه­ بندی­ شده؛

بهترین تست­ها، از نوع استاندارد می­باشند؛ بنابراین بهترین منابع، آن­هایی هستند که حاوی تست­های کنکور سراسری و دانشگاه آزاد باشند. البته طبقه­بندی­شده­ها  نیز برای ارزیابی میزان یادگیری مناسب می­باشند (کیانی؛ 1389).

20. حذف گزینه ­های مترادف و هم معنی؛

گزینه­ های هم معنی و مترادف، صحیح نیستند. بنابراین سریع آن­ها را حذف کنید و در گزینه­ های باقی­مانده به دنبال پاسخ صحیح بگردید (کیانی؛ 1389).

21. صورت سؤال، راهنمای پاسخ صحیح؛

در بعضی از سؤال‌ها سرنخ­ های مناسبی در صورت سؤال وجود دارد که شما را به گزینه­ ی درست هدایت می­ کند. به­ خصوص در تست­ های استاندارد، اطلاعات لازم برای حل آن­ها، در صورت وجود دارد. زیر کلمات مهم و کلیدی خط بکشید و کلماتی که معنی تست را عوض می­ کنند مشخص کنید و سپس به حل آن بپردازید؛ تا از دوباره­ کاری و اتلاف وقت جلوگیری شود (کیانی؛ 1389).

22. از طولانی بودن سؤال نترسید؛

با دیدن صورت طولانی یک تست از حل آن منصرف نشوید. توجه داشته باشید که طراحان برجسته و ماهر، اغلب نکات مهم را در پرسش­ های کوتاه­ پاسخ مجمل می­ گنجانند. بر این اساس، بسیاری از تست­ هایی که ظاهری طولانی دارند دارای راه حل ساده­ ای می­ باشند (کیانی؛ 1389).

نکات قابل توجه در تست­ زنی

اگر در تمرین آزمون­ ها درصد پایینی کسب کردید حتماً متن درس و یا خلاصه­ های خود را دوباره و با دقت بیشتری بخوانید. دانش­ آموزان سال سوم، تمرکز خود را بر روی امتحان نهایی و مطالب درسی گذاشته و در کنار آن تست­ زنی را فراموش نکنند. یک ماه مانده به کنکور زمان یادگیری مطالب جدید نیست؛ بلکه باید به تست­ زنی، مرور مطالب و رفع اشکال پرداخت. در هنگام حدس زدن، معمولاً اولین حدس شما صحیح­ترین است. بنابراین جواب خود را در صورتی عوض کنید که مطمئن باشید پاسخی را که پیدا کرده­ اید از پاسخ اول شما صحیح­ تر است.

پاسخ­نامه­ های خود را نگه دارید؛ اگر خود را برای کنکور آماده می­ کنید بهتر است پاسخ­نامه­ های خود را بایگانی کنید. قبل از این کار ابتدا مشخصاتی مانند نام درس و کتاب تست، شماره­ ی صفحه و تاریخ را در بالای آن بنویسید. سپس اشتباه­ های خود را با کشیدن خط و سؤال­ های نکته­ دار را با علامت ستاره در سمت راست شماره­ ی تست مشخص کنید و در انتها تعداد درست و غلط و درصد جواب­ های صحیح را با خودکار قرمز در انتهای پاسخ­نامه بنویسید و آن­گاه بایگانی را انجام بدهید. مزایای این کار این است که اولاً با مراجعه به پاسخ­نامه­ ها نکته­ های تست­ های نکته­ دار را در یک دفتر مخصوص یادداشت می­ کنید. این دفتر در روزهای پایانی بسیار ارزشمند است. دوماً می­ توانید تست­ هایی را که غلط زده­ اید دوباره حل کنید و اگر باز هم دچار اشتباه شدید ضعف خود را در مبحث درسی مربوطه برطرف کنید. و در نهایت در فاصله­ ی یک ماه مانده به کنکور فرصت لازم برای مرور هزاران نکته­ ی تست وجود ندارد؛ بنابراین رجوع به این سیستم بایگانی، زمان شما را مدیریت می­ کند و شما را از سردرگمی درمی­آورد (کیانی؛ 1389)